Waarom deze gids?

In Nederland wordt geluidsoverlast (met name van wegverkeer) na fijnstof gezien als het grootste risico voor de gezondheid door het milieu. Miljoenen mensen worden vaak en gedurende langere tijd blootgesteld aan geluiden die schadelijke gevolgen kunnen hebben. Dit gaat van slaapstoornissen, verhoogde irritatie en concentratieproblemen tot hart- en vaatziektes ( RIVM 2025; Environmental Noise Directive).

Stedelijke verdichting, voortschrijdende verharding en meer gemotoriseerd verkeer zijn drie oorzaken van toenemende geluidshinder ( European Environment Agency 2024; Koersnota Geluid Rotterdam).

Ondank wet- en regelgeving met betrekking tot streefwaarden, grenswaarden, beheer en beheersing, neemt geluidshinder niet af (ECA 2025).

De wet- en regelgeving – voornamelijk leunend op geluidsmetingen of berekende geluidswaarden – zet hoofdzakelijk in op het voorkomen of tegengaan van te veel en/of te hard geluid. De ‘decibel-aanpak’ (het zoveel mogelijk reduceren van lawaai) is vaak leidend.

Geluidsniveaus worden gedurende een periode tot één waarde gereduceerd ('middeling'). Daardoor is er beperkt aandacht voor en inzicht in piekbelasting of onregelmatige en periodieke geluiden.

Wat is de toegevoegde waarde van deze Inspiratiegids Geluid?

Aandacht voor geluidsbeleving. Rekenmodellen en metingen zeggen weinig over hoe mensen een bepaalde plek auditief beleven. Geluidsbelastingskaarten komen vaak niet overeen met de beleving van een bepaalde omgeving. Klachten worden niet erkend omdat ze volgens de noise map niet gegrond zijn (Espejo in Castro (ed.) 2014: 85 e.v.).

Geluid – mits goed ontworpen – kan als een positief en kwaliteitsverhogend aspect van een ruimte beschouwd worden. Met name in de delen 6 (Ontwerpstrategieën) en 7 (Praktijkvoorbeelden) wordt ingegaan op het planmatig verhogen van de geluidskwaliteit.

Binnenstedelijke verdichting en fuctiemenging leiden tot een intensiever gebruik van stedelijke buitenruimtes en tegelijkertijd tot een toenemende behoefte aan aangename verblijfsplekken. De gids reikt ideeën aan om tot een goede balans tussen rust en reuring te komen.

Interviews met architecten, stedenbouwkundigen en andere professionals betrokken bij ruimtelijk ontwerp geven inzicht in manieren hoe een kwalitatief goede buitenruimte ontworpen kan worden.

Het ontwerpen van een auditieve omgeving heeft effect op allerlei niet-akoestische elementen (sociale interactie, veiligheid, economische activiteit, ecologie, etc.). En omgekeerd hebben beslissingen ten aanzien van die niet-akoestische elementen invloed op het geluid en de geluidsbeleving op een bepaalde plaats. De Inspiratiegids Geluid maakt deze wederkerigheid inzichtelijk zodat daar bij het ontwerpen rekening mee gehouden kan worden.